Welke landen hebben geen nationale munt?
De meeste landen hebben een nationale munteenheid wat voor haar inwoners het enige wettige betaalmiddel is. Een nationale munt of valuta is voor veel van deze landen een bevestiging van hun onafhankelijkheid en zorgt vaak ook voor verbinding en een gevoel van trots onder haar burgers. Er zijn echter landen waar je met meerdere valuta kunt betalen. De échte uitzondering wordt gevormd door de groep landen die helemaal geen eigen nationale munt hebben. De moeite waard om hier wat nader op in te gaan.
Landen die alleen buitenlandse valuta gebruiken
Laten we beginnen met de landen die hebben besloten af te stappen van hun eigen munt en volledig overstappen, inclusief gebruikte munten en bankbiljetten, op een buitenlandse munteenheid.
De dollar bepaalt de koers
De dollar is wereldwijd nog steeds de meest gebruikte en verhandelde valuta. Voor sommige landen is dit voldoende reden om de dollar naast hun eigen munt als wettig betaalmiddel te accepteren. Sommige landen gaan echter nog verder. Ecuador, El Salvador, de Marshalleilanden, Micronesië, Palau, de Turks- en Caicoseilanden, de Britse Maagdeneilanden, Oost-Timor en Zimbabwe zijn bijna allemaal volledig ‘gedollariseerd’. Zimbabwe is hierop ook weer een uitzondering. Het land heeft naast de dollar nog zeven(!) geaccepteerde valuta in omloop.
Overgaan op de dollar, een tactische zet
Van bovengenoemde landen zijn de meeste zo klein en daarnaast op toeristen gericht dat overstappen op een krachtige, herkenbare valuta geen hele grote stap is geweest. Voor Ecuador en El Salvador was dit echter een bewuste, tactische keuze. Bij het ontstaan van vrijhandelszones als NAFTA en de EU met de euro in haar kielzog dachten deze landen dat ze geloofwaardiger en aantrekkelijker zouden zijn voor andere landen om in te investeren met de sterke dollar als nationale munt. Het heeft ze geholpen door de zwaarste economische crises te komen, alhoewel de onderlaag van de bevolking het zwaar heeft gehad door het afronden van prijzen naar hele dollars en het leven daarmee wel een stuk duurder is geworden door het introduceren van de dollar (bron: www.qz.com).
Landen die deel uitmaken van een monetaire unie
Er zijn ook landen die besluiten om op bepaalde niveaus met elkaar samen te werken om een blok te vormen tegen andere landen. Dat kan bijvoorbeeld zijn op politiek niveau, financieel niveau of handelsniveau. De meest verregaande vorm van samenwerking is de monetaire unie, waarbij landen besluiten om onderling dezelfde munteenheid te hanteren.
De Europese Unie en haar euro
Met het ondertekenen van het Verdrag van Maastricht werd in 1992 de EU opgericht. Daarin werden ook al plannen vastgelegd voor het invoeren van een gezamenlijke munt. De euro werd uiteindelijk pas in 1999 geïntroduceerd, waarna de aangesloten EU landen de euromunten en biljetten in januari 2002 in omloop brachten waardoor op dat moment alle nationale munten vervangen werden.
West-Afrikaanse Economische en Monetaire Unie
Na de Tweede Wereldoorlog lag het gevaar op de loer dat de Franse koloniën op het Afrikaanse continent in een zware crisis terecht zouden komen door de snelle devaluatie van de gehanteerde Franse franc. Door de vorming van een monetaire unie in 1945 (Benin, Burkina Faso, Ivoorkust, Guinee Bissau, Mail, Niger, Senegal en Togo) en het creëren van de CFA-franc werd erger voorkomen. De CFA-franc werd namelijk gekoppeld aan de Franse franc tegen een vaste koers en is momenteel op dezelfde manier gekoppeld aan de euro.
In Centraal Afrika hebben Kameroen, CAR, Tsjaad, Congo, Equatoriaal Guinee en Gabon ook een unie gevormd waarvoor dezelfde CFA-franc is geïntroduceerd. Beide unies hanteren dus dezelfde munt en zijn op dezelfde manier gekoppeld aan de euro. Het enige verschil is dat ze door verschillende monetaire instanties worden uitgegeven.
De Oost-Caribische dollar
Waarschijnlijk ben je er alleen van op de hoogte als je er een keer geweest bent, maar er zijn een aantal Caribische eilanden waar dezelfde munteenheid gehanteerd wordt. Sinds 1981 verenigd in de Organisatie van Oost-Caribische Staten kan je op Antigua en Barbados, Dominica, Grenada, St. Kitts en Nevis, St. Lucia en St. Vincent en de Grenadines met de Oost-Caribische dollar betalen. De munt is tegen een vaste koers gekoppeld aan de US dollar om de massa’s Amerikaanse toeristen het niet al te moeilijk te maken wanneer ze genieten van een vakantie op deze schitterende eilandjes!